Ouderenorganisatie KBO-PCOB pleit voor een rijbewijskeuring op basis van de verkeersrisico’s en niet op basis van leeftijd. Directeur Manon Vanderkaa ziet dat de keuring een discussiepunt is onder ouderen. Ondanks de administratieve rijbewijsverlenging voor senioren, ontvangt Vanderkaa veel klachten vanuit de achterban over de lange wachttijden bij het CBR. 

Om het CBR lucht te geven om de achterstand op het gebied van rijgeschiktheid en medische keuringen weg te werken, is het rijbewijs van 75+’ers vorig jaar administratief verlengd. Met dat verlengde rijbewijs mag niet in het buitenland worden gereden. In de politiek is zelfs alvast voorgesorteerd op nog een extra jaar administratieve verlenging, omdat bij het CBR het wegwerken van de achterstanden vanwege corona vertraging heeft opgelopen.

Dat de wachttijden flink op kunnen lopen, weet ook Alex van Scherpenzeel. Hij is beleidsadviseur Mobiliteit bij ouderenbond ANBO en ook betrokken bij een huidig onderzoek om de rijgeschiktheidskeuring bij het CBR te verbeteren. “Een lid van de ANBO had last van diabetes en werd tijdens het rijden niet lekker. Zijn buurman zag hem tegen een paaltje rijden en belde de politie. Vervolgens werd het rijbewijs van de man ingevorderd. Toen kwam hij in het keuringencircuit terecht: eerst naar de neuroloog, toen naar een internist en vervolgens nog een rijtest. De man was hierdoor al negen maanden zijn rijbewijs kwijt.”

Leeftijd

Volgens van Scherpenzeel werkt het huidige keuringssysteem niet. “De keuringen zijn sinds mensenheugenis al op basis van leeftijd. Bij een bepaalde leeftijd gaat men ervan uit dat je iets moet mankeren waardoor je niet meer aan het verkeer kan deelnemen. Dat uitgangspunt is antiek. Je laat heel veel mensen keuren, terwijl daar helemaal geen aanleiding voor is.” Ook Manon Vanderkaa van KBO-PCOB ziet verbeterpunten in het keuringssysteem. “Die leeftijd is discutabel. Iemand van 65 jaar kan ook minder rijgeschikt zijn, en die valt buiten de boot. De KBO-PCOB is daarom ook voor een keuring op basis van medische geschiktheid.”

Hoe dat er precies uit moet zien is nog niet duidelijk. “Er zijn meerdere varianten mogelijk,” aldus Mnon Vanderkaa. “Wij staan bijvoorbeeld niet negatief tegenover een meldplicht voor een arts.” Dan zou de arts een melding moeten doen bij de autoriteiten wanneer de patiënt rijongeschikt is. Ook Alex van Scherpenzeel ziet dat als een mogelijkheid. “Als je iets wilt doen om de verkeersveiligheid te verbeteren, dan ontkom je daar niet aan.”

Privacy

“Iedereen vindt van zichzelf dat hij of zij goed autorijdt. De vraag is of wij de verantwoordelijkheid aankunnen om onszelf te melden bij het CBR bij gezondheidsklachten. Dan kom je vanzelf uit bij de meldplicht voor artsen,” vertelt Van Scherpenzeel. Er zijn ook tegenstanders van die meldplicht. “Vaak is er dan kritiek vanwege de privacy. Maar als iemand onwel wordt achter het stuur en dat wordt gezien door een agent, dan doet die agent toch ook een melding bij het CBR? We hebben het wel over de verkeersveiligheid, wat is belangrijker?”

Volgens Vanderkaa moet het veel makkelijker kunnen. “Wat ik in het huidige systeem zie, is dat mensen twee keer worden gekeurd. Ze zijn bijvoorbeeld al onder behandeling bij een oogarts. Vervolgens vullen ze een formulier in en worden door het CBR opnieuw verwezen naar een oogarts.” Vanderkaa ziet wel een oplossing. “De patiënt zou het dossier in eigen handen moeten hebben en dit kunnen overdragen aan de hulpverlener naar keuze. Ik zou eigenlijk willen naar een persoonlijk patiëntendossier die je overal voor kan gebruiken. Op basis van die gegevens kan het CBR dan beoordelen of je rijgeschikt bent.”

“Niets is voldoende, elk keuringssysteem heeft zijn nadelen,” vertelt Ruud Bredewoud, hoofdarts bij het CBR. “Er zijn andere landen die meer nadruk leggen op een meldplicht voor artsen. De Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) heeft in het verleden wel geadviseerd om een meldplicht voor artsen in te stellen, maar dat is er niet gekomen. In Nederland is zoiets, met de huidige kijk op dit soort zaken, ondenkbaar. Dat gaan artsen niet doen.” De situatie bij het CBR heeft volgens Bredewoud wel iets duidelijk gemaakt. “Nu het CBR zulke achterstanden heeft, is mij wel opgevallen dat er nog zoveel ouderen actief zijn in het verkeer. Je ziet hoe belangrijk de mobiliteit is. Daar mag je ook niet teveel aan gaan tornen door allerlei strenge regels te bedenken.”

Eerlijk invullen

Feit blijft dat er nog steeds veel ouderen wachten op hun rijbewijs. Volgens Van Scherpenzeel leidt dit tot verkeersonveilige situaties. “Het is leuk dat mensen kunnen blijven rijden door die administratieve verlenging, echter die keuringen hebben we niet voor niets.” Daarnaast is er nog een bijkomend probleem. “Door de huidige situatie bij het CBR wordt men niet getriggerd om de Gezondheidsverklaring eerlijk in te vullen. Mensen met diabetes hebben bijvoorbeeld toch de neiging om momenteel ‘nee’ in te vullen, zodat ze gewoon hun rijbewijs krijgen. Ze weten namelijk wat de consequenties zijn wanneer ze de vragenlijst wel eerlijk invullen: dan zijn ze maandenlang hun rijbewijs kwijt.”

Bron: rijschoolpro.nl

Door: Marc Olde Kalter