Staat het klamme zweet je in de handen als je met de auto naar verre familie moet rijden? Vermijd je snelwegen, enge bruggen en bochten zoveel mogelijk?  Misschien heb je dan wel rijangst. Als rijinstructeur is dat mijn specialisatie en ik doe dan ook graag mijn best om je hierin te begeleiden. Maar ik zal je er eerst alles over uitleggen.

 

Wie rijangst heeft, mist overzicht in het verkeer. Hij of zij krijgt het gevoel de controle over zichzelf, de auto en de situatie te verliezen. De meest voorkomende vorm van rijangst is angst voor de snelweg. Deze snelwegangst zorgt ervoor dat mensen zich beperken tot hun eigen woonplaats en routes binnendoor gaan zoeken.

Het kan moeilijk zijn om toe te geven dat je eigenlijk bang bent om te rijden. Dat is niet nodig want rijangst is een bekend fenomeen. Het wetenschappelijk woord hiervoor is amaxofobie.

Onzeker achter het stuur?

Rijangst begint meestal met onzekerheid. Het sluipt er geleidelijk in. Je bezit misschien niet de goede basisvaardigheden of je vind autorijden een noodzakelijk kwaad. Je gaat steeds minder rijden en je maakt daardoor je wereld steeds kleiner.

Rijangststatistieken

Rijangst of Amaxofobie is niets om je voor te schamen, kijk maar eens naar deze statistieken:

• Van de 7 miljoen Nederlandse rijbewijsbezitters zit de helft wel eens nerveus of angstig achter het stuur.
• In Nederland lijden er naar schatting tussen de 800.000 en 1 miljoen mensen aan een vorm van rijangst.
• Van de geschatte 1 miljoen rijangstigen vermijdt een half miljoen het autorijden zelfs helemaal.
• De overgrote meerderheid van de rijangstigen is van het vrouwelijke geslacht. *

(Kerncijfers Personenvervoer uitgave 2004)

* De grootste groep (95%) mensen die hulp zoekt bij het overwinnen van rijangst is vrouw. Dit kan betekenen dat vrouwen angstiger zijn op de weg dan mannen, maar zegt misschien ook iets over de moeite die mannen soms hebben om hulp te vragen.

Reële rijangst

Angst is natuurlijk gedrag, want het is een emotie die met de waarneming van gevaar te maken heeft. Zodra er gevaar dreigt, voelen de meeste mensen zich bang. Iedereen uit zijn vrees op eigen wijze. Een angstreactie op een werkelijk bedreigende situatie wordt reële angst genoemd. Deze emotie heeft een beschermende functie met als gedragsimpuls: vluchten, vechten of bevriezen. Dat is de mens aangeboren.

Angststoornis tijdens het rijden

Maar je natuurlijke gedrag wordt een probleem, wanneer de angst zich niet tot het werkelijke gevaar verhoudt. Dan kan men spreken van angstklachten of -stoornissen, gekenmerkt door terugkerende periodes van intense angst (paniek). Ongeveer 15% van de Nederlandse bevolking lijdt aan zo’n angststoornis. Het is daarmee de meest voorkomende psychische aandoening. In de ergste vormen noemen deskundigen dit ook wel een fobie.

Vaak zie ik dat mensen in een vicieuze cirkel raken. Stel: je hebt al eens een paniekaanval in de auto gehad, dan kan je daaropvolgend bang worden voor herhaling. Door de ‘angst voor de angst’ verzand je in een negatieve spiraal. Je wordt dan steeds angstiger om te rijden en gaat bepaalde lastige situaties mijden. Uiteindelijk laat je de auto staan.

Oorzaken rijangst

Waar kom dit eigenlijk vandaan? Rijangst kan ontstaan na een incident of psychische problemen. In sommige gevallen ontstaat rijangst door een extreme vorm van faalangst of angststoornissen. Maar ook trauma’s kunnen lijden tot rijangst. Wanneer je na een verkeersongeval last blijft houden van deze schokkende ervaring  is er sprake van Post Traumatisch Stress Syndroom (PTSS). Je vermijdt dan de plaats van het ongeval en wordt steeds angstiger. Wat PTSS zo moeilijk maakt voor de automobilist, is het herbeleven van het trauma.

Afgezien van de hevige gevallen, speelt bij het merendeel onzekerheid een rol. Dit ontstaat door onvoldoende ervaring en routine op de weg. Dat geldt voor 85% van het totaal aan rijangstigen.

Je kan ook grip missen door een gebrekkige rijopleiding, waardoor je niet de vereiste vaardigheden en inzichten mee krijgt om veilig aan het verkeer te kunnen deelnemen. Door gebrek aan deze basis durf je niet zelfstandig de weg op.  Of je beschikt na het behalen van je rijbewijs nog niet over een auto, zodat je niet vertrouwd raakt met het verkeer.

Rijangst en rollenpatronen

Aanleiding is soms ook het rollenpatroon. Rijangst ontstaat dan omdat de partner vaak in de gezinssituatie rijdt en de vrouw ernaast zit. Haar man vindt het leuk om te rijden en de vrouw vindt dat prima. Uiteindelijk wordt ze een meester in het verzinnen van uitvluchten als ‘met de bus is handiger’ of ‘mijn man kan mij wel even rijden.’ Dus zij laat het aan hem over, maar ondertussen verwaarloost zij haar eigen rijvaardigheid.

In het ergste geval wanneer haar echtgenoot niet meer kan rijden, beseft de vrouw het belang van mobiele zelfstandigheid. Maar dan is het te laat om het probleem zelf op te lossen en moet zij om professionele hulp vragen.  Het risico van deze vrouw is anders maatschappelijk te isoleren.

Immers, wanneer je niet meer achter het stuur durft, ben je afhankelijk van anderen om van A naar B te komen. Het herhaaldelijk vragen om hulp kan leiden tot schuld- en schaamtegevoelens en uiteindelijk zelfs tot eenzaamheid. Je kan ook geïsoleerd raken, want het openbaar vervoer biedt lang niet altijd uitkomst. Zeker op een eiland als de Hoeksche Waard met bussen die soms om de twee uur pas vertrekken.

Rijangst: herken de symptomen

Rijangst is heel lang niet onderkend als een serieus maatschappelijk probleem. Studies naar de effecten hiervan op de verkeersveiligheid zijn nog nauwelijks verricht. Toch kan je het bij jezelf wel herkennen.

Veel voorkomende symptomen zijn:

• – hartkloppingen
• – transpireren
• – trillen of beven
• – opvliegers of koude rillingen
• – ademnood of verstikkingspijn op de borst
• – misselijkheid of buikklachten
• – duizeligheid of flauwte
• – angst om zelfbeheersing te verliezen
• – denken dat je dood gaat (extreem)

Opfriscursus auto / rijangst-coaching

Wanneer je lang niet of weinig hebt gereden en je durft de stap niet te nemen om alleen op pad te gaan is vaak een korte opfriscursus voldoende om weer met zelfvertrouwen de weg op te gaan. Misschien moeten ook je vaardigheden bijgespijkerd worden. Ik kan je coachen om controle over jezelf, de auto en de situatie te krijgen.

Datzelfde geldt als je na het behalen van je rijbewijs geen kilometers hebt gemaakt. Dan kan de angst er in sluipen omdat je geen ervaring en routine op doet. Je voelt je steeds onzekerder en uiteindelijk durf je niet meer achter het stuur. Ook dan kan ik je weer op (de) weg helpen.

Als je een traumatische ervaring hebt opgedaan kan het raadzaam zijn om een psycholoog te raadplegen om het trauma een plekje te geven. De meest toegepaste en  effectiefste behandelmethode bij Post Traumatisch Stress Syndroom is EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing). In combinatie met exposure, dit is het bloot stellen aan je angsten en deze aan gaan (rijangst-coaching), wordt stapsgewijs het zelfvertrouwen weer opgebouwd.

Wanneer je het aan durft om wat te doen aan je rijangst ga je de confrontatie aan met jezelf. Je doet dan zeker een beroep op je moed en doorzettingsvermogen. Maar je beloning is wel het terugwinnen van je vrijheid en mobiliteit.

Daarom help ik je graag deze cirkel te doorbreken, zodat je gemakkelijk en met vertrouwen kan rijden. Als rijinstructeur gespecialiseerd in deze angst en als ervaringsdeskundige geef ik je graag een vrijblijvend advies. Neem voor professionele hulp dus contact met mij op en klik op deze button.